Kod adı PicoAPRS-2 olan ve uzaktan takip edebileceğimiz sekizinci piko balon
uçuşumuzu bugün (2 Ağustos 2017) başlattık. Bu uçuşta yine altıncı uçuşta (PBF-6) kullandığımız gibi değişken frekanslı bir modül kullanıyoruz ve bu uçuşun esas amacı ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) üzerinden balonumuzu takibi test etmek.

11. Gün (12 Ağustos 2017) : Balonumuzdan 1 haftadır sinyal alamıyoruz. Dolayısıyla bu uçuşu da sonlandırıyoruz. Fakat artık enerji sorunlarının sebebini çözdük. Umarız bir sonraki daha başarılı olacak.

4. Gün (5 Ağustos 2017) : Bugün de konum sinyali alamadık ama dün olduğu gibi bu sefer ise sabahtan status mesajları aldık iGate’ini 145.825 Mhz’e ayarlayan TA2BU-11 sayesinde.(Kendisine ayrıca teşekkür ediyoruz :)) Sabah güneş doğarken ya da akşam güneş batarken enerji yetmediği için cihaz sık sık kapanıp açılıyor. Bu yüzden bu saatlerde arka arkaya status mesajları normal.

Fakat öğlene doğru 15 dakikada bir neden 144.800 MHz’den neden konum alamıyoruz hala bilemiyoruz. Bugün eğer balonumuz öğlene kadar yine 145.825 MHz’li bir iGate’in kapsama alanında kalsaydı sorunun ne olduğunu daha iyi görebilecektik. Bu yüzden sadece balonumuzun en son konumunu bilebiliyoruz, yani Rodos açıklarında olduğunu.

Balonumuzdan en son sinyal alan Göcek’teki iGate

3. Gün (4 Ağustos 2017) : Öğlene kadar hiç sinyal alamayınca önce tamamen ümidi kesmiştik balondan ama akşam üstü aşağıdaki gibi status mesajları almaya başlayınca balonumuzun hala yaşadığını görmüş olduk.

Konum atmamasının sebebini de az çok tahmin edebiliyoruz. Sanırım GPS modülüne giden enerjide sıkıntılar/yetersizlikler oluyor. Öyle olunca da GPS fix yapamıyor ve bu yüzden sadece status atabiliyor.

Bu arada tam konumunu bilemiyoruz ama sinyali alan iGate’in konumunu bildiğimiz için balonumuzun yaklaşık olarak nerede olduğunu tahmin edebiliyoruz. Yukarıdaki status mesajları, iGate’inin frekansını 145.825 MHz’e çeviren Yalova’daki bir amatör olan TA2IKY tarafından alınmış. (Kendisine ayrıca teşekkür ediyoruz :)) Dolayısıyla balonumuzun Yalova yakınlarından geçtiğini biliyoruz.

2. Gün (3 Ağustos 2017) : Balonumuzdan ikinci günde sinyal alamadık. Aslında tahmin de ediyorduk Mısır civarlarından Türkiye’ye doğru giriş yapacağı için. Mısır’da iGate olmadığı için sinyal alamadığımızı düşünüyoruz. Eğer balonun başına bir iş gelmediyse yarın kesin sinyal almalıyız.

1. Gün (2 Ağustos 2017) : Balonumuzu ilk gün gece yarısı yolladığımız için ilk sinyali aldığımızda Ege Denizine çoktan ulaşmıştı. Dakikada bir yayın yapılan frekans 145.825 MHz olduğu için sürekli takip edemedik. Ancak 15 dakikada bir 144.800 MHz’den atılan sinyaller ile takip edebildik. Fakat yarın tekrar Türkiye’ye dönmesini bekliyoruz ve de gönüllülerin kuracağı 145.825 MHz’den dinleme yapan iGate’ler sayesinde daha sık takip yapmayı bekliyoruz.

————————————————————–

Kod numarası PBF-6 olan uçuşumuzu takip edenler hatırlarlar. O uçuşta ilk defa PicoAPRS isminde farklı bir modül kullanmıştık. Fakat kullandığımız modül balon uçuşları için değil de daha çok yerde kullanıma göre tasarlandığından, modülün geliştiricisi Taner Bey ile irtibata geçip modülü bir miktar balonlarda kullanıma uygun hale getirtmiştik.

Fakat yine de özellikle cihazla gelen GPS modülü ve yazılımındaki bazı kontroller uçuştan istediğimiz verimi almamıza imkan vermemişti. Dolayısıyla esas amacımız olan ISS (Internation Space Station) üzerinden APRS sinyali göndermeyi adam gibi test edememiştik.

Bu yüzden PicoAPRS’in geliştiricisi Taner Bey ile sık sık yazışıp/görüşüp modülünü bizim balon uçuşlarına çok daha uygun hale getirmesini rica ettik. O da sağolsun bizi kırmadı, modülünde ve yazılımında epey değişiklikler yaptı. Örneğin:

• Balon uçuşlarında kullanılmayan ekran gibi fazla parçaları çıkarttı ve yazılımını bu parçalar olmadan da çalışır hale getirdi.
• GPS modülünü bizim her zaman kullandığımız modülle değiştirdik, Taner Bey de PicoAPRS yazılımını bu GPS’e uygun hale getirdi. (PicoAPRS’in eski GPS modülü yüksek irtifada bazen yanlış değer gösteriyordu.)
• Bir önceki uçuşta ciddi soruna neden olan voltajın belli bir değer aralığında kalması durumunda cihazın otomatik açılmaması sorununu/kontrolü düzeltti. Aslında Taner Bey bu konuda bizi uyarmıştı ama testlerde karşılaşmadığımız için görmezden gelmiştik 😦
• PicoAPRS yazılımında balon uçuşları için bir çok optimizasyon yaptı.

Bir de regülatör kullanmamızın düşük voltajlarda (örneğin sabah güneş doğarken) voltaj zıplamalarına neden olduğu gördüğümüz için bu sefer regülatör kullanmadık. Fakat PicoAPRS’in balon uçuşu için kullandığımız modülü maksimum 4.2 volt kabul ettiği için bu sefer daha düşük voltajlı bir panel kullandık.

Özelleştirdiğimiz PicoAPRS modülü

Ayrıca artık uçuşlarda kod numarası olarak kullandığımız modüle göre farklı bir kod kullanacağız. Bu yüzden bu uçuşun kod numarası PicoAPRS-2 oldu. (Daha önce bu modülden bir tane yolladığımız için 2’den devam ettik.)

Not: APRS konusunda daha detaylı bilgi almak için bu yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca bu balon hobisi konusunda hiç bilgi sahibi değilseniz, lütfen önce “Sık Sorulan Sorular“ sayfamıza bir gözatın.

Yayın Yapılacak Frekanslar

Yazının başında belirttiğimiz gibi bu uçuşun esas amacı ISS’te (Uluslararası Uzay İstasyonu) yer alan ve 145.825 MHz’de çalışan amatör telsize modülüne (ARISS) sinyal göndermeye çalışmak. Eğer bunu başarabilirsek dünyanın neresinde olursa olsun balonumuzu takip edebileceğiz. Hatırlarsanız önceki uçuşlarda Kuzey Afrika ve Orta Asya üzerinde balonumuzu takip edemiyorduk oralarda hiç iGate olmadığı için.

Not: ISS’teki digipeater temmuz sonunda arıza yaptığı için, tamir edilene kadar balonumuzun sinyalinin ISS’e ulaşmasını beklemiyoruz.

ISS gün içinde en az 5 defa bir bölgeden geçtiği için az da olsa sinyalimizi alma ihtimali var. Tabii 1 Watt’lık bir modül ve basit bir tel anten ile kolay değil ama yine de şansımızı denemeye değer. (Bu arada 145.825 MHz’de çalışan NO-44 ve NO-84 gibi uydular da var ama onlar hem ISS (ARISS) kadar güçlü değil, hem de her zaman çalışır durumda değiller.)

145.825 MHz dışında, balonumuzu takip için ne olur ne olmaz diye zaman zaman 144.800, 144.390 ve de 144.640 MHz’den de sinyal yollatacağız. Fakat enerji sorunu yaşamamak için çoğunlukla ISS için sinyal yollatacağız. Buna göre de:

145.825 MHz‘den (ARISS için) dakikada bir 0.5 Watt çıkış gücünde,
144.800 MHz‘den (Avrupa için) her 15 dakikada bir, 0.5 Watt çıkış gücünde,
144.390 MHz‘den (Amerika için)her 15 dakikada bir, 0.5 Watt çıkış gücünde,
144.640 MHz‘den (Çin için)her 15 dakikada bir, 0.5 Watt çıkış gücünde sinyal yollatacağız.

Bu sayede eğer uydulara sinyalimizi ulaştırabilirsek dünyanın neresinde olursa olsun, ulaştıramaz isek de amatör radyocuların yaygın olduğu tüm bölgelerde balonumuzu takip edebileceğiz.

Not: Balonumuz geceleri güneş olmadığı için sinyal yollayamıyor. Ayrıca ISS’e 145.825 MHz’den sinyal yollarken “digi path” olarak “ARISS, WIDE2-1” kullanıyoruz.

Pico-APRS-2’de Kullanılan Modüllerin ve Malzemelerin Tüm Listesi

Balonumuzun ağırlığı yaklaşık 43 gram.

• PicoAPRS : Dünyanın en küçük APRS takip cihazı. Kasasını, pilini , ekranını, vs. çıkartıp bizim balona uygun (hafif) hale getirdik. http://www.db1nto.de/index_en.html

• GPS Modülü ve Anteni (uBLOX MAX-M8C)  : Yüksek irtifa uçuşları için tasarlanmış 1.5 gramlık bir GPS modülü ve anteni. PicoAPRS yazılımı, bu GPS modülü desteklenecek hale getirildi.   https://store.uputronics.com/index.php?route=product/product&path=60_64&product_id=72

• Emaye Bobin Teli : Çok hafif ve dışı emaye kaplı olduğu için yalıtkan. Anten olarak ve modül bağlantılarında kullandık.  http://urun.gittigidiyor.com/bilgisayar-tablet/0-50-emaye-bobin-teli-50-metre-258070434

• Solar Panel (Güneş Pili) : Fazla ağır olmaması için küçük ebatlı 3.5V’luk ve 60 mA’lık solar panellerden 3 adet kullandık. https://www.aliexpress.com/item/Wholesale-0-2W-3-5V-Solar-Cell-Poly-Solar-Panel-Module-DIY-Solar-Charger-Education-kits/32768426439.html

• Kapasitör : 2.7V’luk, 10 Farad’lık kapasitörlerden kullandık. Esas bu işler daha ideal  Lithium Ion kapasitörler var. Onlardan edininceye kadar geçici çözüm.  https://www.aliexpress.com/item/Universal-Capacitors-Ultracapacitors-2-7V10F-super-capacitor-10F-2-7V-low-ESR-fast-charging-small-power/32688216790.html

• Silver Giant Round 36″ Qualatex Foil Balloon : Alüminyum parti balonu kullanıyoruz fakat Türkiye’de bu kalitede ve büyüklükte bulmak zor olduğu için Amerika’dan getirtiyorum hep. Fakat parti malzemeleri satan mağazalarda başka markaların daha küçük ebatlılarını (18″ çapında) bulabilirsiniz. https://www.amazon.com/gp/product/B01EZXG3AS

• Balon için helyum :  Hidrojene göre daha pahalı ama kesinlikle çok çok daha güvenli. Kesinlike helyum ile başlayın, ayrıca parti malzemeleri satan yerlerde kolayca bulabilirsiniz. (Lütfen uzmanlaşmadan ve gerekli eğitimi almadan hidrojen kullanmayın. Hidrojen çok yanıcı bir gazdır.)

• Yalıtım için köpük : Her yerde bulabilirsiniz. İnşaat malzemeleri satan mağazalarda kesin oluyor.

Henüz göz atmadıysanız Sık Sorulan Sorular sayfamıza bir göz atmanızı öneririz 🙂 Ayrıca bir sonraki uçuş için de hazırlıklara devam ediyoruz.

Mustafa Tan
TA2MUN