Kod adı PBF-6 (PicoAPRS-1) olan ve uzaktan takip edebileceğimiz altıncı piko balon
uçuşumuzu bugün (28 Nisan 2017) başlattık. Bu uçuşta ilk defa değişken frekanslı bir modül kullanacağız ve bu uçuşun esas amacı ISS (Uluslararası Uzay İstasyonu) üzerinden balonumuzu takibi test etmek.

2. Gün (29 Nisan 2017 – 19:15) : Maalesef balonumuzdan ikinci gün sinyal alamadık. Muhtemelen PicoAPRS uyanamadı. Bunun sebebi ile ilgili bir tahminimiz var. Aslında test de yapmıştık ama sanırım gözden kaçan bir durum daha oldu. Şöyle ki PicoAPRS akım belli bir voltajın altına inerse otomatik kapanıyor. Belli bir voltajın üzerine çıkarsa da otomatik açılıyor. Fakat bu iki değerin arasında bir yerde enerjisi kapanırsa kapasitörler dolsa dahi açılmıyor. Sanırım testlerde yaşamadığımız bu durumu sabah çok erken saatlerde yani güneş az enerji verirken denk geldik ve cihaz bu yüzden sabah bir açıldı ama sonra enerji yetersiz geldi (ama tamamen kesilmedi güneş yavaş yavaş yükseldiği için) ve bu yüzden kendini kapattı ama otomatik açılmayacak şekilde. Eğer gece kapasitörler boşalırsa yarın sabah tekrar uyanma ihtimali var düşük de olsa.

Bir kere daha PicoAPRS ile test yapacağız ama bu sefer yazılımsal olarak bu kontrolü kaldırtacağız.

1. Gün (28 Nisan 2017 – 20:30) : Balonumuz ilk gün Kütahya açıklarına kadar ulaştı ve saat 18:00 civarında en son sinyalini yolladı. Diğer balonlarımıza göre daha erken sinyalinin kesilmesinin sebebi, radyo modülünün 1 Watt’lık olması (diğerleri 300 mWatt idi). Dolayısıyla daha çok tüketiyor, güneş batmaya başlayınca da yeterli enerji bulamıyor sinyal yollamak için.

Not: Sabah APRS sistemine yollanamayan bazı paketler akşam 20:00’dan sonra yollanınca balonumuz tekrar İstanbul’a gelmiş gibi gözüküyor ama değil merak etmeyin 🙂

Bu arada sabah saatlerinde hep aynı yükseklik (altitude) verisi gösterilme sorunu yaşamıştık ama sonradan düzeldi. Değişken frekanslı  ve 1 Wattl’lık bir modül kullandığımız için de takip daha kolay oldu.

Özellikle aşağıdaki Amatör Radyocuların iGate’lerini 145.825 MHz’e ayarlamaları sonucu balonumuzu dakika dakika takip edebildik. Dolayısıyla kendilerine ayrıca teşekkür ediyoruz.

TA2AOB – Adapazarı
TA2IKY – Yalova

Fakat ilk gün ISS’e sinyal yollamayı başaramadık. Özellikle ülkemizde ISS geçerken çok fazla benzer şekilde ISS’e sinyal yollamaya çalışan olduğu için bizim sinyallerin ulaşmadığını düşünüyorum ama antenimiz yetersiz kalıyor da olabilir.

——————————————————————————————————————————–

Bir önceki uçuşumuzda, bu sefer değişken frekanslı (frequency agile) bir radyo modülü kullanacağımızı ve bu sayede de balonumuzu daha geniş bir coğrafyada takip edebileceğimizi paylaşmıştık. Değişken frekanslı modülümüz (Dorji DRA818V) de hazır sayılır. Fakat öncesinde, yani bu uçuşta geçenlerde incelemek için edindiğimiz PicoAPRS isimli dünyanın en küçük APRS takip cihazını kullanacağız.

Not: APRS konusunda daha detaylı bilgi almak için bu yazımıza göz atabilirsiniz.

PicoAPRS’in orijinal hali

Tabii PicoAPRS, piko balon uçuşları için tasarlanmış bir cihaz değil. Fakat ufak ve hafif olması nedeniyle gereksiz ağırlıklarını atıp, bazı ufak tefek değişiklikle donanımsal olarak bize uygun hale getirdik. Sağolsun PicoAPRS‘in geliştiricisi Taner (Schenker) Bey de bizim için yazılımında da ufak tefek değişiklikler yapınca takip işi de kolaylaştı.

PicoAPRS’in pil yerine solar panel ile çalıştırılması.

Yayın Yapılacak Frekanslar

Yazının başında belirttiğimiz gibi bu uçuşun esas amacı ISS’te (Uluslararası Uzay İstasyonu) yer alan ve 145.825 MHz’de çalışan amatör telsize modülüne (ARISS) sinyal göndermeye çalışmak. Eğer bunu başarabilirsek dünyanın neresinde olursa olsun balonumuzu takip edebileceğiz. Hatırlarsanız önceki uçuşlarda Kuzey Afrika ve Orta Asya üzerinde balonumuzu takip edemiyorduk oralarda hiç iGate olmadığı için.

ISS gün içinde en az 5 defa bir bölgeden geçtiği için az da olsa sinyalimizi alma ihtimali var. Tabii 1 Watt’lık bir modül ve basit bir tel anten ile kolay değil ama yine de şansımızı denemeye değer. (Bu arada 145.825 MHz’de çalışan NO-44 ve NO-84 gibi uydular da var ama onlar hem ISS (ARISS) kadar güçlü değil, hem de her zaman çalışır durumda değiller.)

145.825 MHz dışında, balonumuzu takip için ne olur ne olmaz diye zaman zaman 144.800, 144.390 ve de 144.640 MHz’den de sinyal yollatacağız. Fakat enerji sorunu yaşamamak için çoğunlukla ISS için sinyal yollatacağız. Buna göre de:

145.825 MHz‘den (ARISS için) dakikada bir 1 Watt çıkış gücünde,
144.800 MHz‘den (Avrupa için) saat başı 1 Watt çıkış gücünde,
144.390 MHz‘den (Amerika için) saat başı 1 Watt çıkış gücünde,
144.640 MHz‘den (Çin için) saat başı 1 Watt çıkış gücünde sinyal yollatacağız.

Bu sayede eğer uydulara sinyalimizi ulaştırabilirsek dünyanın neresinde olursa olsun, ulaştıramaz isek de amatör radyocuların yaygın olduğu tüm bölgelerde balonumuzu takip edebileceğiz.

Not: Balonumuz geceleri güneş olmadığı için sinyal yollayamıyor. Ayrıca ISS’e 145.825 MHz’den sinyal yollarken “digi path” olarak “ARISS, WIDE2-1” kullanacağız.

Tahmini Rota

Eğer balonumuzu cuma sabah yollar isek tahmini 2-3 günlük tahmini rotası da aşağıdaki gibi olacak. Tabii uçuşa kadar (hatta uçuş sırasında) bu rotada değişiklik olabilir.

Balonumuzu cuma sabahı 10:00 gibi göndermemiz durumundaki tahmini güncel rota.

PBF-6’de Kullanılan Modüllerin ve Malzemelerin Tüm Listesi

• PicoAPRS : Dünyanın en küçük APRS takip cihazı. Kasasını ve pilini çıkartıp bizim balona uygun hale getirdik. http://www.db1nto.de/index_en.html
  
• Emaye Bobin Teli : Çok hafif ve dışı emaye kaplı olduğu için yalıtkan. Anten olarak ve modül bağlantılarında kullandık.  http://urun.gittigidiyor.com/bilgisayar-tablet/0-50-emaye-bobin-teli-50-metre-258070434

• Solar Panel (Güneş Pili) : Fazla ağır olmaması için küçük ebatlı 5.5V’luk ve 90 mA’lık solar panellerden kullandık. Epoksi kaplı oldukları için çok ağır oluyor daha büyükleri. https://www.aliexpress.com/item/5PCS-X-0-6W-5-5V-90mA-0-5w-5V-polycrystalline-solar-Panel-small-solar-cell/32321568495.html

• Kapasitör : 2.7V’luk, 15 Farad’lık kapasitörlerden kullandık. Esas bu işler daha ideal  Lithium Ion kapasitörler var. Onlardan edininceye kadar geçici çözüm. https://www.aliexpress.com/item/supercapacitors-2-7v15f-ultra-capacitor-electronic-kit-mk-new-handbags-high-current-discharge-capacitor/32570913158.html

• Voltaj Düşürücü Regülatör Kartı D24V6ALV : PicoAPRS’in GPS modülü 4.2 Volt ile çalıştığı ve bizim kapasitörler 6 Volt’a kadar çıkabildiği için voltaj düşürücü kullanmak zorunda kaldık. http://www.robotistan.com/voltaj-dusurucu-regulator-karti-d24v6alv-step-down-voltage-regulator-d24v

• Silver Giant Round 36″ Qualatex Foil Balloon : Alüminyum parti balonu kullanıyoruz fakat Türkiye’de bu kalitede ve büyüklükte bulmak zor olduğu için Amerika’dan getirtiyorum hep. Fakat parti malzemeleri satan mağazalarda başka markaların daha küçük ebatlılarını (18″ çapında) bulabilirsiniz. https://www.amazon.com/gp/product/B01EZXG3AS

• Balon için helyum :  Hidrojene göre daha pahalı ama kesinlikle çok çok daha güvenli. Kesinlike helyum ile başlayın, ayrıca parti malzemeleri satan yerlerde kolayca bulabilirsiniz. (Lütfen uzmanlaşmadan ve gerekli eğitimi almadan hidrojen kullanmayın. Hidrojen çok yanıcı bir gazdır.)

• Yalıtım için köpük : Her yerde bulabilirsiniz. İnşaat malzemeleri satan mağazalarda kesin oluyor.

Henüz göz atmadıysanız Sık Sorulan Sorular sayfamıza bir göz atmanızı öneririz 🙂 Ayrıca bir sonraki uçuş (PBF-7) için de hazırlıklara devam ediyoruz. Bu sefer kendi dinamik frekanslı modülümüzü kullanacağız.

Mustafa Tan
TA2MUN