Corona nedeniyle uzun zamandır paylaşım yapamıyordum. Gerçi esas sebep yeni bir kart üzerinde çalışıyor olmamızdı. İşte bu yeni kartla ilgili test uçuşlarına geçmeden önce kullandığı teknoloji hakkında biraz bilgi vermek istiyorum…

Blogu yakında takip edenlerin iyi bildiği gibi Piko Balon hobisinde cihazları takip için hep amatör telsiz frekansları kullanıldığından bahsediyorduk. Bakınız : APRS Nedir ve Nasıl Kullanılır ?

Bunun en büyük nedeni dünyanın dört bir yanında amatör telsizcilerin kurduğu ve ücretsiz erişilebilen iGate’lerin yane gateway’lerin olmasıydı. Bu sayede balonumuzu dünyanın pek çok bölgesinde rahatça takip edebiliyorduk. Fakat bunun için de bu yazıda detaylı paylaştığımız sınavla alınan Amatör Telsizci lisansı gerekiyordu. Bu da bu hobiyle uğraşmak isteyen bir çok kişi için ciddi bir bariyerdi.

Önemli Not: Piko balon hobisi hakkında bilgi sahibi olmadan bu yazıyı okumaya başladıysanız önerimiz önce Sık Sorulan Sorular sayfasına göz atarak Piko Balon hobisi hakkında bilgi sahibi olmanız.

Bu yüzden hep acaba lisans gerektirmeyen frekanslarda çalışan bir tracker yapılarak bu hobi yapılamaz mı diye hep düşündüm. Yaklaşık 3 yıl önce de Türkiye Nesnelerin İnterneti Topluluğunun (IoTxTR – http://iotxtr.org/) bir etkinliğinde LoRa ve LoRaWAN teknolojisi ile tanıştım.

Bu yazıda LoRa ve LoRaWAN teknolojisinden çok derinlemesine bahsedemeyeceğim çünkü bir yazılık bir konu değil. Fakat yazının sonunda detaylı incelemek isteyenler için faydalı linkler bırakacağım.

Fakat elbette LoRa ve LoRaWAN hakkında özet bir bilgi geçmek istiyorum.

LoRa, Semtech firmasının geliştirdiği ve patenlediği bir radyo iletişim teknolojisi, aynı Wi-Fi, Bluetooth veya GSM/3G/4G gibi. Fakat diğer radyo teknolojilerinden en büyük farkı çok düşük çıkış güçleri ile çok uzak mesafelere ulaşabilmesi.

Tabii bu durumda akla hemen şu soru geliyor. Madem hem enerji tüketimi düşük hem de uzun mesafeli neden günlük hayatımızda değil Wi-Fi veya 4G gibi ? Sebebi bu teknoloji yüksek miktarda veri taşımaya uygun değil, yani bant genişliği (bandwidth) düşük uygulamalara uygun. Bu yüzden de sadece IoT (Nesnelerin İnterneti) dünyasında kullanılıyor.

Yani iki cihaz LoRa teknolojisi ile çok az enerji harcayarak çok uzak mesafelerden iletişime geçebiliyor, hem de şehir içlerinde bile. Bu yüzden akıllı şehir uygulamalarında çok tercih ediliyor.

LoRaWAN ise LoRa teknolojisin internet ile buluştuğu teknolojinin adı. Yani LoRa sadece bir radyo teknolojisi, LoRaWAN ise bu teknolojinin internet ile birleştirilip çeşitli uygulamaların hayata getirildiği teknoloji.

Başta da dediğim gibi LoRaWAN geniş bir teknoloji, bu yüzden bu yazıda daha çok Piko Balon hobisi olarak avantajlarından bahsetmeye çalışacağım.

LoRaWAN’ın, APRS veya WSPR gibi amatör telsizcilerin kullandığı teknolojilere göre avantajları:

• LoRaWAN, lisans gerektirmeyen frekanslarda çalıştığı için bir sınava girip belge almanıza gerek yok.
• LoRa modüllerinin çıkış güçleri yasalarla sınırlandırılmış durumda bu yüzden çok düşük güç tüketiyorlar ama ulaşım mesafeleri gayet iyi, özellikle balonlarda çok iyi. Fakat enerji tüketimleri de çok az olduğundan piko balonlar için çok iyi çünkü bu hobide enerji tüketimi çok önemli 🙂
• Geçtiğimiz yıllarda herkese açık (public) LoRaWAN ağ ve gateway sayısı düşüktü, daha doğrusu yaygın değildi, son yıllarda çok arttı. Bu da piko balon hobisi için çok önemli.

Piko balon hobisinde hazır gateway’lerin çok önemli olduğundan bahsetmişken Lora Alliance‘a göre 171 ülkede toplam 156 LoRaWAN ağ operatörü olduğundan bahsetmekte fayda var. Bu da dünyanın dört bir yanında onbinlerce gateway demek.

Fakat bunların büyük çoğunlu ticari yani kapalı (private) ağlar. Yani bağlanabilmek için ayrıca abone olmanız, sözleşme yapmanız, para ödemeniz, vs. vs. gibi işlemler yapmanız gerekiyor. Özetle giriş bariyeri çok yüksek. Zaten her ülkede ayrı ayrı abonelikle uğraşılmaz.

Bu yüzden bize tek bir noktadan kolayca üye olabileceğimiz ama tüm dünyayı kapsayan, mümkünse ücretsiz, ya da ücretinin çok düşük olduğu bir ağ gerekiyor. İşte bunlardan bir tanesi yani herkese açık (public) olan https://www.thethingsnetwork.org, kısa adıyla ttn.

TTN, piyasadaki en eski ve köklü LoRaWAN ağlarından bir tanesi ve güzel yanı aynı amatörler telsizcilerdeki gibi gönüllülerden oluşması. İsterseniz hazır bir gateway cihazını alıp ağa bağlayabiliyorsunuz ya da isterseniz kendi cihazınızı kendiniz yapıyorsunuz. Gateway’leri gönüllüler kurduğu için belli bir data miktarına kadar sistemi ücretsiz kullanabiliyorsunuz.

Fakat en büyük sorunu daha çok Avrupa’da çok yaygın olmaları, dünyanın diğer bölgelerinde kapsama alanlarının (coverage) geniş olmaması.

Fakat artık bu da bir sorun değil çünkü son yıllarda ortaya çıkan en güzel blockchain tabanlı projelerden bir tanesi olan Helium, kapsama alanı problemini çok daha iyi çözüyor. Bunun nedeni de gateway yani hotspot kuran gönüllülere ödül vermesi. Bu yüzden Helium LoRaWAN ağı son bir yıl içerisinde çok hızlı büyüdü. (Her ay yaklaşık 30 bin civarında yeni hotspot ekleniyor)

Dolayısıyla 2021 sonuna kadar tüm dünya muhtemelen Helium hotspot’lar ile kaplanmış olacak ve bu da piko balon hobisi için gerçekten çok iyi bir şey.

Peki Helium, TTN gibi tamamen ücretsiz mi? Hayır değil ama çok çok ucuz. Hatta üye olduğunuzda 10.000 DC (Data Credit) hediye ediyorlar ki bu kredi piko balon hobisi ile kolay kolay bitmez 🙂

Bu durumda piko balon hobisi için LoRaWAN hazır gözüküyor ama piko balonlarda kullanmak için modül var mı ? Artık var, yine Hakkı ile LightAPRS Tracker‘da olduğu gibi birlikte bir LoRa/LoRaWAN Tracker geliştirdik ve şu aralar testlerini yapıyoruz. Bu yazıyı da bu yüzden paylaştım, yakında uçuş testleri paylaşmaya başlayacağım, önden bilgi vereyim istedim 🙂

Testleri tamamladıktan sonra yine satışa sunacağız bu modülü de önce fakat iyice bir test etmemiz gerekiyor.

Yazıyı sonlandırırken LoRaWAN ile ilgili birkaç güzel Türkçe ve İngilizce kaynağı aşağıda paylaştım.