Kod adı PicoAPRS-7 olan ve uzaktan takip edebileceğimiz on altıncı piko balon
uçuşumuzu gerçekleştirdik. Bu sefer kapasitör yerine ilk defa Lipo pil kullandık gece uçuşu da yapabilmek için.

2. Gün Akşam (25 Nisan – 22:15) : Maalesef balonumuz testte görmeyi beklediğimiz gibi buluta denk gelerek yavaş yavaş denize indi 😦 Yani görmeyi bekliyordum ama açıkçası bu kadar erken değil.

Buluta girdiğini de GPS fix gidince farkettik, sonra zaten hızlıca aşağıya düşmeye başladı. Aşağıdaki gibi hava durumu uygulamalarından kontrol edince o bölgede o sırada bölgesel bulut olduğunu da gördük 😦

Özetle şunu anladık ki önceki uçuşlarda da sorun modüllerde değil hep balonlardaydı. Buluta denk geldiği zaman Qualetex balonlar bir şekilde aşağıya iniyor. Yurt dışındaki bir amatör bir seferinde sisli bir havada bizim kullandığımız balonlardan atmış ve balon sise girdikten kısa bir süre sonra aşağıya inmiş. Çünkü su taneleri balonun üzerine yapışmış.

2. Gün Akşam (25 Nisan – 18:50) : Balonumuz 2. gününde gündüz uçuşunu sorunsuz geçirdi. Fakat bulunduğu bölgenin bir miktar bulutlu olması nedeniyle fazla yükselemedi. Normalde 8.000 metrenin üzerine çıkmasını bekliyorduk.

Balonumuzun esas zor sınavı şimdi başlıyor. Çünkü güneş battığı gibi sıcaklık çok düşecek (-20’lere) ve bir daha güneş doğuncaya kadar pilin yaklaşık 10 saat idare etmesi gerekecek. Dün gecenin yarısında balonu yolladığımız için, esas bu geceyi atlatması gerekiyor.

2. Gün Sabah (25 Nisan – 06:00) : Balonumuzdaki modül şaşırtıcı bir şekilde -25 derecelere kadar dayanmış ve güneşin doğuşuna kadar sinyal yollamaya devam etmiş 🙂 Açıkçası pili iyi yalıttığımı düşünüyordum ama bu kadarını beklemiyordum 🙂 Güneş doğmaya başladığı için sıcaklık yükselecek ve sabah 09:00 gibi solar panel de pili şarj edecektir. İlk geceyi atlattık gözüküyor 🙂

Ayrıca ilk gece beklediğim gibi balonumuz güneş doğuncaya kadar 7.100 metrelerde sabit kaldı. Güneşin ısısı ile birlikte gündüz daha da yükselmesini bekliyoruz. Zaten bu testin bir amacı da bunu görmekti. Son olarak voltaj 3.9Volta kadar düşmüş ama muhtemelen soğuktan dolayı, güneş kendini gösterdiği anda tekrar yükselecektir panel şarja etmeye başlamasa bile.

1. Gün Gece (25 Nisan 2018 – 02:00) : Yaklaşık 1 saat kadar süren GPS fix sorunu düzelmiş gözüküyor. Şu an balonumuz her dakikada bir yeni konum atıyor. Şu an önündeki diğer bir sorun/engel soğuk hava olacak. Balon yükseldikçe sıcaklık düşecek ve de dolayısıyla pilin voltajı da düşecek. Umarım pil kapanmadan sabahı çıkartır.

1. Gün Gece (25 Nisan 2018 – 01:00) : Balonumuz ilk gece çok iyi başlamıştı ama yaklaşık 1.000 metre irtifaya çıktıktan sonra GPS fix sorunları başladı. GPS fix sorunu yaşadığı zaman da modül dakikada bir sinyal yolluyor ama hep en son fix olduğunda aldığı konumu yolluyor. Fakat diğer değerler (basınç, sıcaklık ve voltaj) hep güncel. Çok şükür ki 10 dakikada bir GPS fix yapıp arada konumunu güncelliyor. Fakat bu durum uyku moduna geçip çok daha az enerji tüketmesine engel oluyor. Dolayısıyla sabahı çıkaramama durumu var pilin, çünkü tüm hesapları uyku moduna göre yapmıştık 😦

Uçuşlarımızı yakından takip edenlerler bilirler. Aralık ayının sounda PicoAPRS-6 nolu uçuşla Taner’in (DB1NTO) PicoAPRS isimli ama baloncular için geliştirmeye başladığı modülden (şu an prototip aşamasında) kullanmış ve yükseklik rekoru kırmıştık. Fakat yine de balonumuzu uzun süreli takip edememiştik.

Bunun bir sebebi de kullandığım Qualetex marka parti balonlarının malzemesinin alüminyumdan olmasından dolayı gündüz güneş gördüğünden aşırı ısınması ve yükselmesi, fakat gece de hava çok soğuduğunda ciddi irtifa kaybetmesi.

Lakin gündüz ne kadar yükseldiğini bilmemize rağmen, gece ne kadar irtifa kaybettiğini tam olarak bilemiyoruz kapasitörler güneş battığında hemen boşaldığı için. Bu yüzden bu uçuşta 280mAh’lık 15C bir Lipo pil kullanarak gece de sinyal yollatmayı hedefliyorum.

Önemli Not: Her lipo pil sağlıklı çalışmıyor özellikle sinyal (beacon) gönderirken. Daha doğrusu o anlık yeterli akımı veremiyor. Bu yüzden 15C gibi anlık yüksek akım verebilen piller gerekiyor. Bizim kullandığımız bile 1 Watt yollarken düşük voltajda çalışmıyordu. Bu yüzden bu uçuşta 0.5 Watt beacon yolladım hep.

Tabii piko balon uçuşlarında pek lipo pil tercih edilmemesinin bir nedeni var. O da bu pillerin soğuğa karşı çok hassas olmaları ve verimlerinin çok düşmesi. (Şarj ve deşarj konularında da hassas olmalarını ve özel şarj devresi kullanmak gerektiğini hiç saymıyorum bile :))

Yerde yaptığımız testlerde modülün yukarıdaki pil ile dakikada bir sinyal göndererek 24 saati rahat çıkardığını gördüm. Solar panel ile tekrar şarj etmeye başlayıncaya kadar pildeki enerji, geceyi geçirtmeye yeterli oluyor Taner’in modülü uyku modunda 1mA’dan az enerji harcadığı için. (Taner’i burada tebrik etmek lazım, gerçekten büyük başarı bu kadar az enerji harcatması.) Tabii yerdeki şartlar ile havadaki şartlar aynı olmayacak. Bu yüzden pili olabildiğince yalıtmaya çalıştım.

Ağırlık dağılımı da şu şekilde:

PicoAPRS-HAB : 6 gram
Solar Panel : 4 gram
Lipo Pil : 8 gram
Anten & Bağlantılar & Yalıtım : 4 gram

Toplam : 22 gram

Not: APRS konusunda daha detaylı bilgi almak için bu yazımıza göz atabilirsiniz. Ayrıca bu balon hobisi konusunda hiç bilgi sahibi değilseniz, lütfen önce “Sık Sorulan Sorular“ sayfamıza bir gözatın.

Yayın Yapılacak Frekanslar

Balonumuz;

Avrupa’da ise 144.800 MHz‘den 0.5Watt çıkış gücünde,
Amerika’da ise 144.390 MHz‘den 0.5 Watt çıkış gücünde,
Çin’de ise 144.640 MHz‘den 0.5 Watt çıkış gücünde yayın yapacak.

PicoAPRS-7’de Kullanılan Modüllerin ve Malzemelerin Tüm Listesi

• PicoAPRS Hab Prototip : PicoAPRS’in baloncular için olan versiyonu. Henüz piyasaya çıkmadı, çıktığında bu adresten detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz:  http://www.db1nto.de/index_en.html

• Emaye Bobin Teli : Çok hafif ve dışı emaye kaplı olduğu için yalıtkan. Antende ve bağlantılarda kullandık.  http://urun.gittigidiyor.com/bilgisayar-tablet/0-50-emaye-bobin-teli-50-metre-258070434

• Solar Panel (Güneş Pili) : Çok hafif ve esnek 4.8V ve 50mA’lık panellerden 1 adet kullandık. Panelin ağırlığı 4 gram. https://www.amazon.com/PowerFilm-Low-light-Solar-Module-50mA/dp/B00B5G42T8

• Lipo Pil : 3.7V’luk, 280mAh’lık pil kullandık. 15C gibi anlık olarak yüksek akım çekmeye imkan veren bir lipo pil şart. Yoksa sinyal yollama anındaki yüksek akımı sağlayamıyor klasik lipo piller. https://www.birikimpilleri.net/kullanici-pil-ve-batarya/hobby-rc-bataryasi/lithium-polymer/prd-power-xtra-px280xl-3-7v-1s1p-280-mah-15c-li-polymer-pil

• Lipo Şarj Modülü : Lipo piller hassas oldukları için özel bir şekilde şarj edilmeleri gerekiyor. Bu yüzden TP4056 Şarj modülü kullandık. https://www.roboshop.com.tr/tp4056-korumali-lityum-lipo-18650-sarj-sarz-modulu

• Silver Giant Round 36″ Qualatex Foil Balloon : Alüminyum parti balonu kullanıyoruz fakat Türkiye’de bu kalitede ve büyüklükte bulmak zor olduğu için İngiltere’den getirtiyorum hep. Fakat parti malzemeleri satan mağazalarda başka markaların daha küçük ebatlılarını (18″ çapında) bulabilirsiniz. https://www.amazon.com/gp/product/B01EZXG3AS

• Balon için helyum :  Hidrojene göre daha pahalı ama kesinlikle çok çok daha güvenli. Kesinlike helyum ile başlayın, ayrıca parti malzemeleri satan yerlerde kolayca bulabilirsiniz. (Lütfen uzmanlaşmadan ve gerekli eğitimi almadan hidrojen kullanmayın. Hidrojen çok yanıcı bir gazdır.)

Bu arada henüz göz atmadıysanız Sık Sorulan Sorular sayfamıza bir göz atmanızı öneririz 🙂 Ayrıca bir sonraki uçuş için de hazırlıklara devam ediyoruz.

Mustafa Tan
TA2MUN